Я.Цэвэлийн Монгол хэлний товч тайлбар толийн онлайн хувилбар энд тавигдчихсан байж байх юм. Хайгаад олохгүй байсныг хэлэх үү \олохгүй ч гэж дээ, жаран мянган төгрөгөөр худалдаж авахаас нарийлаад, эмээ өвөөгийнд байдаг copy-г самбайчлан “хулгайлахыг” завдаж байтал ашгүй нэг юм олоод авлаа… интернет ээ гэж, буянтай эд шүү… копирайт этэр гэсэн асуудал нь юу юм гэхээс биш, гэхдээ нэгэнт л байнга пират кино үзэж, хулхи програм ашиглаж байгаагаас хойш… баяжихаараа Я.Цэвэлийн нэрэмжит сан байгуулж, мөнгө хандивладаг юм шүү, 😛 \. 

Үүнээс гадна, OpenOffice-ын орчинд ажилладаг Монгол хэлний алдаа шалгадаг програм, Орос-Монгол толь бичиг, Ц.Дамдинсүрэнгийн Монгол үсгийн дүрмийн толь гэх мэт хэрэгтэй зүйл энд олон байна. Сайтын хаяг: http://wegenerous.blogspot.com

Тайлбар толийн random хуудсыг нээгээд, мэдэхгүй үгсээ бичвэл:

ЖААД – чанар муу, сайн биш. Жишээ нь: жаад алт, жаад хүн, г.м.

САЛИА – зунгаарч наалдангирсан нуршин улхгар юм. Жишээ нь: хүүхдийн баас салиатай гарч байв.

УЛЖИХ – дөнгөж амьдрах. Жишээ нь: амь улжих, өл залгаж улжих.

Жаад хүмүүсийн дунд салиа мэт амь улжиж байна, 😛 Гурван шинэ үг сурсан шүү \салиа гэдгийг ингэж ашиглаж болох болов уу?\

Он гармагц post-holiday depression-д орж, дээрээс нь ханиад хүрч, нэг хэсэг хэцүүдсэн биш өнөөдрөөс л овоо учир мэдэхтэйгээ болж байна. Ямар ч байсан шинэ жилээр учиргүй нийслэл салат хийж, шампанск буудуулж, мандарин идэж, хуучин оноо ёс төртэйгээр үдсэн…

Бага байхад шинэ жилээр Орос, Монголын ТВ-ууд “Ирония судьбы, Или с лёгким паром!” киног заавал гаргадаг байж билээ. Сая ч гэсэн ялгаагүй, ууранд орох дуртай бүтэлгүй нөхрийн түүх хоёр гурван сувгаар нэгэн зэрэг гарч, мань мэтийн хобби хөдөлж, гарах тоолонд нь үзлээ. Коммунизмын үед бүгд нэгэн хэвэнд цутгасан байранд, нэгэн хэвэнд цутгасан тавилгатай, нэгэн хэвийн амьдралаар аж төрдөг байсныг үүн шиг сайн ёжилсон кино үгүй байх, яаж цензураар оруулсан юм гэмээр… Өнгөрсөн жил “Ночной дозор”, “Wanted”-ын найруулагч нөхөр “Ирония судьбы”-гийн үргэлжлэлийг “Ирония судьбы: Продолжение” гэх маш “оригинал” нэртэйгээр хийсэн сураг сонсдов, даанч тэрийг нь зурагтаар гаргасангүй. Гэхдээ бодоод байх нь ээ, мань мэтийн хувьд “Ирония судьбы”-гаас илүүтэй “Home alone” хамгийн “шинэ жил”-сэг кино байж магадгүй юм, 80-аад онд төрсөн юм гэсэн дээ. Харин “орчин үеийн” хүүхдүүд ямар киног шинэ жилтэй associate хийдэг юм, бүү мэд…

“Ирония судьбы”-гаас улбаалаад, хэдэн найзуудтайгаа хамгийн паянтай шинэ жилийнхээ талаар ярилцаж, баахан инээлдэв. Ихэвчлэн кадр тасарсан, тасарч унасан эсвэл такси, метронд он гаргасан гэх мэт түүхүүд зонхилох шиг болсон. Миний хувьд энэ жилийн шинэ жил яах аргагүй маш олон талаараа хамгийн special байсан, мөн хоёр жилийн өмнө гэртээ ганцаараа шинэ оноо угтсан тэр шинэ жил \тухайн үед яг 12 цаг болоход яаж зүгээр байхав гэсэн дээ ганц шампанск задлаад, цонхоороо салют үзэж билээ… өмнөх орой нь гэртээ парти хийчихсэн биш 31-ний өдөр ганцаараа гэрээ цэвэрлэх гэж өдөржин байлдаж, 12 цаг гэхэд тос сорогчоо тэврээд зогсож байсан байх\… Ер нь нэг бодлын аливаа баяраар ганцаараа байх гоё ч юм шиг, бясалгаж энэ тэр…

Понимаете, каждый год 31 декабря мы с друзьями ходим в баню. Это у нас такая традиция…

Оройтоогүй байгаа дээрээ яаралтай шинэ жилийн ямар нэг уламжлалтай болох хэрэгтэй байна, ямар саунад суултай биш… Санаа оноо юу байна?

Шопен сонсож гэгээрэв… нэг хэсэгтээ л 19-р зуунд очсон мэт боллоо. Дуурийн театрт нэгэн Польш төгөлдөр хуурч Шопены зохиолоос тоглосон юм. Сонгодог хөгжмийг нэвт шувт мэдэрчихсэн чухал царайтай хүмүүсийн дунд орчихсон биш эхэндээ биеэ бариад, нэг л явж өгөхгүй байв. Сүүлдээ орчноосоо тасарч, өнөөх чухал царайтай хүмүүсийн нэг болсон… Хөгжим нь дэндүү overwhelming, миний сонсголгүй чих, жижигхэн тархинд багтахгүй байгаа мэт санагдав. Ягдэлбэрэх гэж байтал тоглолт нь ашгүй нэг юм дууссан. Гэхдээ гоё байсан. Гарахдаа сандраад программыг нь авч гарахаа мартчихсан…

Өнөө шөнө яагүй л бол эрвээхэй зүүдлэнэ дээ…

Обама гэснээс, сая Obama гэж гүүглдэхэд 225,000,000 хайлтын дүн гарч ирж байна. Харин McCain гэж хайтал 157,000,000 холбоос олдлоо. Сонгуулийн дүн гарахаас өмнө хардаг байж, тэгэхэд харьцаа нь ямар байсан бол доо.  Обаматай ямар нэгэн холбоотой вебсайтны тоо талийсан байх аа, нохой нь хүртэл од болж байхыг бодоход:

ElectObamasDog.com

Сонгуулийн дүн гарсан өдрийн New York Times-ын дугаарыг олж авах гэж гарууд хэдэн цагаар оочерлосон сурагтай байсан. NYT-ын сайт тэр өдрийн дугаарын paper version-г $14.95-аар худалдаж байгаа харагдана лээ \сонин нь $1.25-аар зарагддаг шиг санагдаж байна\:

The actual cover:

OBAMANIA!

Сонгуулийн жил ээ гэж… Биднийг орон нутгийн сонгуулийнхаа дүнг нэг тийш болгож чадахгүй мунгинаж суух зуур нэг л мэдэхэд АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгууль сүр дуулиантайгаар болж өнгөрөв. Анхны Африкан Американ, анхны муслим гаралтай Ерөнхийлөгч гэдэг утгаараа Обама маш олон хүчин зүйлийн хувьд анхдагч боллоо. Ямар ч байсан тэр жинхэнэ American dream гэж юу болохыг яруу тодоор харуулж чадсан. Хүн болгон л түүхэн сонгууль болсныг гайхширч байх энэ үед Обамагийн нуруун дээр маш том хариуцлага ирж байна. Тэр кампанит ажлынхаа явцад Америкчуудыг эв нэгдэлтэй байхыг уриалж, ӨӨРЧЛӨЛТ хийхээ амлаж, хүмүүсийг байлдан дагуулж, тэдэнд урам хайрлаж чадлаа. Тэр хүмүүст ИТГЭЛ НАЙДВАР бэлэглэсэн. Харин одоо эхэлсэн ажлаа Цагаан ордны өндөрлөгөөс үргэлжлүүлэх л үлдлээ.

Өөрчлөлт гэж ярих амархан ч, түүнийг бий болгох нь хэцүү байдаг. Тэгэхээр Обама тэр олон хүмүүсийн итгэл найдварыг хадгалж, тэдний хүлээлтийг хөсөрдүүлэхгүй байх асар том хариуцлагыг хүлээлээ. Эдийн засгийн хямрал, ажилгүйдэл, Иракын дайн гэх зэрэг дэндүү олон ээдрээтэй асуудал түүний өмнө байгаа. Will he deliver?

Эртний Грекууд ардчиллыг анх бий болгосон гэдэг. Харамсалтай нь ардчиллын хар гайгаар Грекийн төрд уран цэцэг үгсээр ард олныг мунхруулж, дураараа авирлах демагогууд олширсон тул Грекийн иргэншил хямралд орсныг хожим Плато шүүмжилсэн байдаг. Гэтэл бид ч мөн адил сайхан ярьдаг хүмүүсийг үнэлж, тэдэнд өөрийн эрхгүй итгэж эхэлдэг хэвээр л байгаа. Сая л гэхэд Барак Обама ярихыг үзүүлж өгөв. Түүний хэлсэн үгийг хүмүүс иш татаж, нэг нэгэндээ и-мэйлдэж, ханандаа хадаж, цээжлэх шахуу юм боллоо. Түүнийг хүмүүс шүтэн биширч, тахин шүтэж эхэлсэн. Энэ үзэгдэл зөвхөн АНУ-д ч биш, хаа байсан Монголд хүртэл өрнөв. Ямар сайндаа Нобелийн шагналтан Paul Krugman “the Obama campaign seems dangerously close to becoming a cult of personality” гэж байхав.

Үнэн ч бай, худал ч бай… хүмүүст inspiration хэрэгтэй байдаг юм шиг, бурхан ч бай, буг ч бай, хэн нэгэнд итгэх зайлшгүй шаардлага байдаг юм шиг. Бид ч мөн адил энэ замыг туулсан. Нэг хэсэг Ц.Элбэгдоржийн уран цэцэн үгсэд уярч харайлгаад, болохоо байхаар нь С.Баярын чухал төрх, боловсролтой царайд хамаг итгэл найдвараа тохов. Энэ нь одоо ч үргэлжилсээр… Хүмүүст итгэл найдвар өгч, тэднийг хөдөлгөх нь чухал ч, тэр их найдвар алдагдаж эхэлвэл аюул болохыг 7-р сарын 1 бидэнд харуулаад авсан.

Өнөөдөр бид демагог хэмээх үгийг лидер гэдэг үгээр сольчихоод баясаж суугаа. Ирээдүйд лидер гэдэг нь ч мөн адил negative connotation-тэй болохыг үгүйсгэх аргагүй мэт. Гэхдээ найдахгүй гээд яах ч юм билээ…