Дээр нэг хэсэг нөхөдтэй Wikipedia-гийн талаар баахан ярьж билээ. Агуу АйТи-чин гарууд байсан болохоор “Вики бол ирээдүй, Web 2.0 rules, мэдээгүй юм уу” ухааны юм ярьж байна аа. Эгч гандан буурахгүй (хальт коктейлдчихсэн байсныг ч тэр үү) тэгэхэд учиргүй Бриттаника-г өмөөрч билээ. Википедиа хэдийгээр Google-ийн хайлтанд хамгийн дээгүүр гарч ирдэг ч, мэдээлэл нь баталгаатай бус байх магадлал өндөртэй, вандализмд өртөх шанстай, саяхан нэг нөхөр Википедиаг шүүхэд өгөөд байсныг санаж байна уу гэж ирээд асар хуучинсаг үзэлтэйгээрээ дуудуулсан юмдаг.
Вики ирээдүй мөн үү? Мань мэтийг Бриттаникатайгаа зууралдаж байх зуур вики ертөнц минутаар биш секундээр тэлж байгаа бололтой. Нэг бодлын амар ч юм уу: нэг нөхөр ямар нэгэн сэдвийн талаар мэдэх зүйлээ бичнэ, хоёр дахь нь өөрийнхөө мэдэхийг бичнэ, гурав дахь нь засна, дөрөв дэх нь найруулна, тав дахь нь балайрна, зургаа дахь нь дахиад бичнэ… жинхэнэ crowd power юм даа. Жоохон байхдаа тураалд орсон Сомалийн хүүхдүүдийг зурагтаар хараад “дэлхийн хүн бүр 10, 10 төгрөг хандивлах юм бол асар их мөнгө цуглаарна даа, яагаад хүмүүс тэгдэггүй юм бол” гэж боддог байж билээ. Энэ утгаараа мэдээллийн салбарт Вики сайтууд жинхэнэ нөгөө “my 2 cents” гэдэг шиг л хөрөнгө оруулалт хийж байгаа. Open source software ч гэсэн ерөнхийдөө Викигийн үндсэн зарчмын дагуу (нээлттэй байх) ажилладаг биз дээ: Wikipedia versus Britannica, Linux versus Windows гэдэг нь бидний үеийн Coca-Cola versus Pepsi юм байна л даа.
Нэвтэрхий толь, үйлдлийн систем гэх мэтийг олуулаа хэрхэн яаж бичихийг ч яахав, ойлгоод байгаа юм аа. Муулах ч юм биш, мань мэтэд ч гэсэн Википедиа зөндөө хэрэг болдог (угаасаа Бриттаника нь мөнгө нэхээд байдаг юм чинь… ядуу, ядуу). Тэгэхээр викиг яалтачгүй хүлээн зөвшөөрөхөөс өөр аргагүй юм (нөгөө хэдтэй маргахдаа эгч албаар зөрүүд царайлсан л даа, :P). Гэтэл тэр яахав, цаана чинь гарууд далийгаад, вики зарчмаар ном бичсэн гэх юм. Ном, зохиолч хэмээх хоёр ойлголт зайлшгүй хамт явна гэсэн хууль байхгүй л дээ, гэхдээ л 1500 зохиолчтой роман РОМАН биш л байхгүй юу гэсэн, 😀
Penguin books-ын санхүүжилтээр хийгдсэн “A million penguins” хэмээх проектын зангилаа нь вики хуудсаар дамжуулан нээлттэй эх бүхий зохиол бичих явдал байжээ. Тус проект хэсэг хугацааны туршид үргэлжлээд, саяхан дууссан юм байх. Удахгүй 1500 хүний оролцоотойгоор бүтсэн “зохиолыг” эмхэтгэж, и-ном болгон гаргах юм байна. Зохиолыг нь ч уншиж үзсэнгүй л дээ, ямар ч байсан вики-роман гэдэг санаа нэг л serious санагдахгүй байгаа юм. Уйдсан хүмүүс л иймэрхүү тоглоом тоглож баясдаг биз дээ – хүн бүр нэг нэг өгүүлбэр ар араас нь бичээд, өгүүллэг болгоно гэж ирээд л… Нөгөөхийг нь уншихаар хүн аймаар утгагүй юм байх жишээтэй. Мартсанаас, Dada яруу найрагчид бас нэг иймэрхүү зүйл сэдэж байсан санагдчихлаа, гэхдээ яруу найраг гэхээсээ илүү эксперимент гэдэг утгаар нь… Ямар ч байсан 1500 хүн нийлээд роман бичнэ гэдэг хэцүү л байх. Романыг ганцаараа бичиж, ганцаараа уншихгүй л бол явуургүй санагдаад байх юм.
Гэхдээ юмыг яаж мэдэхэв. “The author is dead” гэж ирээд сүр сүр юм яриад байсан Франц философчид ч бүгд нэг нэгээрээ талийгаач болчих шиг боллоо (Baudrillard саяхан нас барсан гэнэ, bless his soul)… магадгүй бид бултаараа номоо бичээд, бултаараа санаа алдаад сууж байх цаг ирж байгаа ч юм билүү. Тэр цагт жинхэнэ нөгөө collective unconscious гэдэг нь тодроод, шедевр төрвөл яана гэсэн… (би нээрээ дэндүү хуучинсаг үзэлтэй нөхөр юм аа).
A million penguins:
Crowdsourcing. The Wisdom of the crowds. Social networking. Collaborative enterprise.The buzz these days is all about the network, the small pieces loosely joined. About how the sum of the parts is greater than the whole. About how working together and joining the dots serves the greater good and benefits our collective endeavours.
27 Comments
UK d lav erdem shinjilgeenii ajild wiki ashiglahiig sayhan alban esoor horichloo.
“A million penguins”-iig heseg hugatsaand unshaad torson setgegdel: WTF???
“The Death of the Author” essay-g Baudrillard bish Barthes bichsen shig sanagdah en. Hoyulang ni yalgaj sanahad hetsuu l de (homophone geed baidag baihaa). anyway
Gehdee, buunii roman aisui bolohod yu ni bolohgui gej? Bid socialism baiguulna geel 70 aad jil baraak mayagiin amidralaar amidarsan shu de. Uund ANU metiin aimar liberal capitalism nevt shuvt nevshirsen oron genet iim socializing initiative gargaj baigaa ni harin sonirholtoi.
By means, Barthes-iin structuralism, post-structuralism (whatever that means) geed tomrood baisan yum ni zugeer l bourgeois culture-iig (uuruur print capitalism ch gej yaridag baih) ugui hiih gesen tsaad sanaa aguulj baisan baih l da.
Haramsaltai ni, terhuu theory ni ergeed bourgeois culture-iin tool bolj baigaa ni odoo ter penguin books-iin jishee yum uu da.
Jagie, chi conservative bishee lavdag. There is a drop of elitism gehuu, esvel hint of intellectual pride gehyy uuruu l med, gehdee conservative bish. 🙂
Yooo Tuyaa, dahiad gehdee Mongoloor yariuulii gesn…
oh my goodness A millon millon madnessman buunii roman tuhai ch yu geh ve dee alivaa collective conscious-d mass-ii mash buduuleg bdag. tend conscios quantum leap,philosophy phenomenon geh zereg zuirlulvel badamlyunha tsetseg-iig olj harah bolomjgui ee tuya chi socialism-iin economic-iig sain oilgodoggui um shig bna ???????? zarchim tes ondo zuil shu de bas nemj helehed structuralism, post-structuralism tuhain uedee l gaihamshig bsiin um shu de ene bol uneheer devshiltet setgelgee uuruur harsan haralt bsan um. ter uy-ees baruun-d ih um uurchlugsun.
oeoeoeo sayahan nogoo japanuudiin hiisen chinges haan uzlee estoi savaad unah dohloo shdee he he he jagieg magtaad bhaar n uzzen chin huurhii ene japanuudaa gej! za japan ch yahav jagiech bas uyv de heheheheheheh
?????????????? ???
Neg hynii bichsen zohiol gants zangilaag gargah gej tam boldog. Gantsaaraa mash olon haritsaag zohitsuulah gesen oroldlogo bolohooroo hetsyy n oilgomjtoi. Gehdee eniig her zereg sain hiij chadsanaas n shaltgaalaad sonirholtoi byteegdhyyn yysdeg yum bishyy.
Niiteeree bichsen zohiold ter olon haritsaa, tuvugtei zyils n shuud tusgagdah bol bas sonirholtoi baij bolno. Hyneer garaa hutlyyleed yavah bish dotor n uuruu orj, byr oroltsoh yum bol bas sonirholtoi baij boloh yum? Uuruur helbel zohioliin fast food helber? Bolohgyi yum yu bhav dee, mtv yzej ussun hymyys uur yumiig hyleej avah chadvargyi ch yum bilyy. Gehdee zohiolchtoi shuud dialog yysgeh bolomjgyi bolohoor abstraction hiih hetsyy? Bodoh bish medreh… hmm
?????? -?? ???
???
???????????????????? ???????? ?????
Tegehdee wiki-novel-iig nuguu talaas ni harah yum bol unuuh Ardiin Aman Zohiol gedegtey logic-iin huvid adilhan yum. Hun bur contribute hiij bolno, zohioson ezen ni todorhoiguy. Uuruur helbel bid butsaad ehelsen tsegtee hureed irlee gej helj bolhoor. Yur ni suuliin uyeiin niigmiin hariltsaand ene met anarchic zuilsuud shineer ih huchtey turj orj baina. Unuu Chomsky-giin heleed baidag “cooperation without constraint” ene ter geed udahguy delhiig burheh ch yum biluu hen medlee 😀
Jewel naizaa tiim bailgui de chamtai sanal neg bna. Burte Chono chin eneedmiin kino bna lee shuu heden student-n diplomiin ajil bj magadgui de ha ha ha ene Jagie harin avilgal avziin bol uu!!! yagaad japanuudad PR hiigeed bgaag oilgohgui bna! Esvel ter kino shigee tiim nimgen bolovsroltoi baisiim uu!! joke shu.
Web_lution “bi” gedeg todorhoiloltiig oorchiljee.
???bi bodoj baigaa tul bi orshij baina??? bus ???bi hariltsaj chadaj bgaa tul bi uldene???.
Iim l baina daa.
Jaagii bichiv :
???????? ????????, ?????????? ?
Reality show gedegtei sanal niilj baina. Alivaa gaigui liberatory onoliig pure pop helbert oruulsan l ajil l baina. Rockstar gedeg oxymoron uzegdeltei yag adilhan. “Being Rockstar Rocks!” gesen asar unetei futbolka hudaldan avah shig, mainstream bi dagadaggui ch geh shig “Yaai, unshigch zohiolch hoyoriin hoorondiin haritsaag shal uur tuvshind avaachihad bi oroltsoj baina” geh metiin self-celebratory medrehui turuulj baigaa yum bailgui.
Unshigchiig nileed gun utgaar oroltsootoi bailgaj chaddag zohiol geh yum bol, Poe-iin zohioluud oroh baih. or not?
Frantsuudiin heldgeer intellectual masturbation nileed hiih shiv de.
batima bichiv:
shuluuhan helcheechee huurhii min! gadaad ug, gadaadiig shuteh uzleesee angijirchihaad olon um bichmeer um da zarim humuus.,
sorry oort chin bichih gesen chin haygiig chin medhgui tul end bichiv. ee nohoin baasaa bodood bsan chin shal durgui hurchlee, ene muu gadaadiihniig shuteh uzel hanhalsan zolbin gazaraar chin dahij hezeech shagaahgui za mgliinhoo soeliig, nomiig yadaj bugdiin unshchaad olon um huzazgaaj bai za, mongol mongolooroo l uldeh n hamgiin chuhal ezsiin ezest MONGOL.
Habib ,bolon shuuluuhna ch geh shig teneg bolovsrolgui
bas uursduu gyilgachin baij, :gagdaadad”garch amdrahin tuloo
Gadaadain eelchgingin umno amdralaa ungurooj baij bas hudlaa
undesni uzel gargasan bolj-UHER EE ATAATRHAAHAA BOLIO OO
DELHII GLOBALCHLAGDAJ BAINA
DYRtai yum bol Gandan-daa hashaandaa jorlondoo orood suuj baildaa
Chamaig hen ch ingej hudlaa solioroo gej guigagyui shuudee…
CHINII GER, CHNI OROH ORON CHIN BOL DELHII OLON HUNII SHIVSHIG BAIGAA SHUUDEE…
MONGOLIN anhii immigrant bol ALTAN URGIIHAN shuuudee
Batkhaan udam, Hubilai khaani udamihan, Tsagaadai’
haaaniihan shuu deee
Tiem yum yum bol tednii udam M ONGOLIIG baiguulsan ezen CHINGISIIN jinhehen ur sad shuu
Yugaad butsaj ureeegyu yum be??????? A-an…
OILGOMJTOI YUM bish yyy..a-an… Batrurin, Tulleevii, Chaagadaaevi…
bolon yi olon ……….hazaruud geeed…odooo ene gadaad mongolchuudiig chi ergej irne jeg bodoj baina yy?
KEKUTENHO -oogoos ehleed Delhiin avarga MUNHTYUA
duuchiin CHINGGIS….huumiich ZULSAR,
MONGOLIIN saihan zaluu BAT-ORGIL (SUVDAAGIN huu )
heden zuun myungan mongolchuud BUTSAJ IREHGYU EE
13-zuuunaas ehleed yuvj baigaa yil yuvts shuudee…
Odoo ch ehelsen yum bish!
p.s. Gehdee tednii Mongol ruu yuvuulja baigaa munguur
ger ornihun n,hamaatan sadann amdarj baigaa shuu…
Za teim bas MONGOLIIN sauhan baigal , ALTAI Hangai
geh baih
Tegvel; Erunhilogchin chin ugeert haryulchihyua-
terbeer helehdee-OUYN TOLGOIN bayulagiig buteeehed UMNUGOVchuud byuy Mongolchuudin oroltsoo baihgyu ee..eeee
geed helsen shuudeee..TUV AZIIN tegsh un durlogt olonarvan uls undesten amdraad nuugeed l..yuvj baisan..baih ch bolno….
Bitgii olon soliooroooo…..
gagagihantai suuj,ur huuhdiin toruulj gagaadin irgen haryuat bolson MOMGOL sauhan busgyychuudin nersiig heleed barahgyu uchir orhiloo shuu…
Hey thanks Jagie, I was actually around all the time 😀 Just, haven’t been getting any nice bodrols of late… You know, at over 22, you’re already past your peak or smthn 😛
Erchuudiin undserheg uzel bolon ongon baigali gazar nutgaa busdaas haramlah setgel ni emegtei hunii biyeer beleg temdeg bolj baidag buguud ene 2 salshgui (gazar nutag ba emegteichuud) temdeg salah buyu huuhnuud nutgaa hayaj yavah ni, erchuudiin huvid uls undesten, gazar nutgaa aldaj baigaatai adil setgehui turdug gene l de. Tiim uchraas alivaa gadnii dairalt esvel huchtei soyoliin nuluund uls undesten avtagdahad hamgiin ih hils hergeer gutgegddeg ni em hustnuud baidag gesen. Naad zahiin jishee geh yum bol Alger ulsiin huuhnuudiin aj turuh baidal Frants ulsad ezlegdsenii daraa ogtsom uurchlugduj gereees tsaash tav alhah baitugai uruu uruunduu changa ch duugaar yarih erhgui bolson gedeg. Yun nuguu 1001 shunii ulgeriin Shaharazad ve, bolovsrol ezemshihiig tas horison buguud uunii daraa alivaa fundamentalist uzluud noyorhoh shaltag zunduu bii bolson baina.
Ene bol zuvhun jishee. Globalchlal gedegt Mongol durtai durgui tatagdan orood uundee buhimdaad, asar undserheg uzeltei boloh ni buruu bish l de. Yahav de, harin uund emegtei huniig zugeer bailgaarai. Iim yum yariad baival mongol huntei suuh appetit-ee aldchihna shu.
Hey harin bi Globalchlal bol jam esni zyul ee’uuniig jadlan esyyrgyytsee hereggyee geed baiga yu l daa
Er ch, em ch huntei suuj amdrah n chulooti shuudee darling…
za ter yahav de bugd-iig ni martsgay hongoruudaa! zygeer l ireh heden jildee jargaltai amidartsgai ha ha ha
Hoer hun eserguulen uuhuiya uuliin tsetsg delgerch
Negen hundag negen hundagaar bas negen hundag
Mansuuran sogtood untmui bi, avgai tur odooroi
Magadar-iin udur sanaa baihul ytgaa tevreed iregtun
/seluun hun luga uulan dotor arhidsan ni/
li bai
???????
???????????????