Дээр нэг хэсэг нөхөдтэй Wikipedia-гийн талаар баахан ярьж билээ. Агуу АйТи-чин гарууд байсан болохоор “Вики бол ирээдүй, Web 2.0 rules, мэдээгүй юм уу” ухааны юм ярьж байна аа. Эгч гандан буурахгүй (хальт коктейлдчихсэн байсныг ч тэр үү) тэгэхэд учиргүй Бриттаника-г өмөөрч билээ. Википедиа хэдийгээр Google-ийн хайлтанд хамгийн дээгүүр гарч ирдэг ч, мэдээлэл нь баталгаатай бус байх магадлал өндөртэй, вандализмд өртөх шанстай, саяхан нэг нөхөр Википедиаг шүүхэд өгөөд байсныг санаж байна уу гэж ирээд асар хуучинсаг үзэлтэйгээрээ дуудуулсан юмдаг.
 
Вики ирээдүй мөн үү? Мань мэтийг Бриттаникатайгаа зууралдаж байх зуур вики ертөнц минутаар биш секундээр тэлж байгаа бололтой. Нэг бодлын амар ч юм уу: нэг нөхөр ямар нэгэн сэдвийн талаар мэдэх зүйлээ бичнэ, хоёр дахь нь өөрийнхөө мэдэхийг бичнэ, гурав дахь нь засна, дөрөв дэх нь найруулна, тав дахь нь балайрна, зургаа дахь нь дахиад бичнэ… жинхэнэ crowd power юм даа. Жоохон байхдаа тураалд орсон Сомалийн хүүхдүүдийг зурагтаар хараад “дэлхийн хүн бүр 10, 10 төгрөг хандивлах юм бол асар их мөнгө цуглаарна даа, яагаад хүмүүс тэгдэггүй юм бол” гэж боддог байж билээ. Энэ утгаараа мэдээллийн салбарт Вики сайтууд жинхэнэ нөгөө “my 2 cents” гэдэг шиг л хөрөнгө оруулалт хийж байгаа.  Open source software ч гэсэн ерөнхийдөө Викигийн үндсэн зарчмын дагуу (нээлттэй байх) ажилладаг биз дээ: Wikipedia versus Britannica, Linux versus Windows гэдэг нь бидний үеийн Coca-Cola versus Pepsi юм байна л даа.
 
Нэвтэрхий толь, үйлдлийн систем гэх мэтийг олуулаа хэрхэн яаж бичихийг ч яахав, ойлгоод байгаа юм аа. Муулах ч юм биш, мань мэтэд ч гэсэн Википедиа зөндөө хэрэг болдог (угаасаа Бриттаника нь мөнгө нэхээд байдаг юм чинь… ядуу, ядуу). Тэгэхээр викиг яалтачгүй хүлээн зөвшөөрөхөөс өөр аргагүй юм (нөгөө хэдтэй маргахдаа эгч албаар зөрүүд царайлсан л даа, :P). Гэтэл тэр яахав, цаана чинь гарууд далийгаад, вики зарчмаар ном бичсэн гэх юм. Ном, зохиолч хэмээх хоёр ойлголт зайлшгүй хамт явна гэсэн хууль байхгүй л дээ, гэхдээ л 1500 зохиолчтой роман РОМАН биш л байхгүй юу гэсэн, 😀
 
Penguin books-ын санхүүжилтээр хийгдсэн “A million penguins” хэмээх проектын зангилаа нь вики хуудсаар дамжуулан нээлттэй эх бүхий зохиол бичих явдал байжээ. Тус проект хэсэг хугацааны туршид үргэлжлээд, саяхан дууссан юм байх. Удахгүй 1500 хүний оролцоотойгоор бүтсэн “зохиолыг” эмхэтгэж, и-ном болгон гаргах юм байна. Зохиолыг нь ч уншиж үзсэнгүй л дээ, ямар ч байсан вики-роман гэдэг санаа нэг л serious санагдахгүй байгаа юм. Уйдсан хүмүүс л иймэрхүү тоглоом тоглож баясдаг биз дээ – хүн бүр нэг нэг өгүүлбэр ар араас нь бичээд, өгүүллэг болгоно гэж ирээд л… Нөгөөхийг нь уншихаар хүн аймаар утгагүй юм байх жишээтэй. Мартсанаас, Dada яруу найрагчид бас нэг иймэрхүү зүйл сэдэж байсан санагдчихлаа, гэхдээ яруу найраг гэхээсээ илүү эксперимент гэдэг утгаар нь… Ямар ч байсан 1500 хүн нийлээд роман бичнэ гэдэг хэцүү л байх. Романыг ганцаараа бичиж, ганцаараа уншихгүй л бол явуургүй санагдаад байх юм.
 
Гэхдээ юмыг яаж мэдэхэв. “The author is dead” гэж ирээд сүр сүр юм яриад байсан Франц философчид ч бүгд нэг нэгээрээ талийгаач болчих шиг боллоо (Baudrillard саяхан нас барсан гэнэ, bless his soul)… магадгүй бид бултаараа номоо бичээд, бултаараа санаа алдаад сууж байх цаг ирж байгаа ч юм билүү. Тэр цагт жинхэнэ нөгөө collective unconscious гэдэг нь тодроод, шедевр төрвөл яана гэсэн… (би нээрээ дэндүү хуучинсаг үзэлтэй нөхөр юм аа).

A million penguins:

Crowdsourcing. The Wisdom of the crowds. Social networking. Collaborative enterprise.The buzz these days is all about the network, the small pieces loosely joined. About how the sum of the parts is greater than the whole. About how working together and joining the dots serves the greater good and benefits our collective endeavours.