Би арван жилд байхдаа учиргүй хип хоп сонсдог байлаа. 2pac, Dr. Dre, Nas, B.I.G., Bone thugs’n’harmony… Ид “том хүн” болж, төлөвшиж байх үедээ ийм л хөгжим сонсдог байсан. Одоо бодоод байх нь ээ, хэрэв би өөр хөгжмийн нөлөөнд өссөн бол одоо шал өөр хүн байх юм шиг… Жишээ нь, 90-ээд оны дундуур 2pac-ын альбом олохын оронд Нирванагийн альбомтой болсон бол өдийд би танигдахааргүй өөр байх байсан даа. Нирвана биш Шопен өдөр бүр сонсож өссөн бол бас л шал өөр замаар төлөвших байсан биз…

Хөгжим бол захын нэг жишээ л дээ… Хүн төлөвших явцдаа асар олон зүйлийн нөлөөнд автаж, өөрийн сонирхол, итгэл үнэмшлийг тэдгээрийн нөлөөн дор тодорхойлдог. Гэтэл одооны “намайг” бий болгох явцад асар чухал үүрэг гүйцэтгэсэн олон хүчин зүйл зөвхөн тохиолдол төдий үзэгдлүүд байсан билээ. Би 2pac-ын тэр дискийг зөвхөн тохиолдлоор л олж сонссон. Хэрэв тухайн үед 2pac-ын диск биш Нирванагийн альбом олдсон бол би учиргүй рок сонирхдог болох байсан ч байж мэднэ. “Би” гэдэг маань тэгэхээр зөвхөн олон тохиолдлын цуглуулгаас бүрдсэн механик зүйл болж байна уу? Миний үзэл бодол, итгэл үнэмшил, сонирхол зэрэг “минийх” бус зөвхөн тохиолдлоор хаа нэгтээгээс олж аваад, доторлосон (internalize) зүйлүүд гэсэн үг үү? “Би” тэгэхээр хэн болж таарч байна аа? Энэ аргументыг абсурд хэлбэрт нь хүргэж болно л доо… 1980-аад онд Монгол улсад нэгэн төрийн албан хаагчийн гэрт төрсөн минь надаас огтхон ч шалтгаалаагүй шүү дээ. Гэтэл Монгол хүн гэдэг тодотгол миний “Би”-гийн хамгийн чухал хэсэг билээ. Энэ утгаараа би “би” болоход миний ухамсарт шийдвэр, үйл хэрэг нэг их нөлөөлөөгүй мэт… Хүний эрх чөлөө гээч тэгвэл хаана байна вэ? Миний бодох, хийх, мөрөөдөх бүх зүйлс их бага хэмжээгээр миний амьдралыг тодорхойлогч тохиолдлын хүчин зүйлсээс, өөрөөр хэлвэл миний “зураг төөргөөс” шалтгаалж байна. Шоронд хоригдож буй хүний хажууд би дуртай зүйлээ хийх, дуртай номоо уншиж, дуртай хөгжмөө сонсох эрх чөлөөтэй ч, би юунд дуртай болох нь надаас нэг их шалтгаалдаггүй байж болох шүү дээ… Зурагтаар реклам үзсээр байгаад тодорхой нэг хөгжмийн урсгалд автчихсан ч юм билүү, эцсийн эцэст хүний сэтгэлзүй асар дуулгавартай шүү дээ. Энэ утгаараа би эрх чөлөөтэй байж чадах үү? Ер нь хүн эрх чөлөөтэй, ухамсарт бодьгал мөн үү? Бидэнд сонголт бий юу?

Энэ бүгд асар далий, эсвэл асар гэнэн сонсогдож болно л доо. Гэхдээ хүн бүхэн хэзээ нэгэн цагт “би хэн бэ” гэдэг асуулттай тулгардаг нь амьдралын жам. Би юунд сонирхолтой вэ, би юунд итгэдэг вэ, би яавал аз жаргалтай болох вэ гэх мэтийн асуултанд хүн бүр өөрийн гэсэн, цорын ганц хариултыг олохыг зорьдог. Гэхдээ эдгээр асуултын өмнө би яагаад чухам ингэж бодох болов, би яагаад аливаа нэгэн зүйлд итгэх болов, би яагаад Буддист эсвэл Христосын шашинтан бэ гэсэн асуултуудыг тавих нь чухал мэт. Юу гэхээсээ илүү яагаад гэх нь өөрсдийгөө ойлгоход илүү ач холбогдолтой бус уу? Яагаад гэдэг асуултыг тавих аюултай байж мэднэ л дээ. Асуугаад байтал “би” гэдэг ойлголт маань зүгээр л нэг олон тохиолдлын шинж чанартай хүчин зүйлсийн цуглуулга болчихож ч мэднэ. Үгүй ч байж мэднэ…

i tend to break down every once in a while. i read something weird, a random thought crosses my mind… and i begin to think in circles. it’s as if i step out of myself and start looking at my life from without. you know, you are living your quite ordinary life with quite ordinary problems, and sometimes you just snap. when this happens to me, i sleep. i just curl up in my bed and try to forget everything… i try to think happy thoughts, i try to evoke some happy sensation from the past, or i just try to dull my mind to such an extent that nothing feels real anymore. tonight, sleep isn’t working, it seems. there’s too much too think about to be able to simply fall asleep. but then again, i cannot really describe what i should be thinking about. i lose the ability to formulate my own thoughts – they become these random things floating in my head and i cannot pin down any single one. on such days, the night seems to drag on and on…

Хааяа зүв зүгээр сууж байгаад юу ч юм бэ дээ, бичмээр болдог юм… Даанч яг юуны тухай бичихээ мэдэхгүй, хаанаас эхлэхээ мэдэхгүй суусаар байгаад тэр мөчийг алдчихдаг нь харамсалтай. Эдгээр мөчүүдийг цуглуулсан бол хачин урт ном бичих хугацаа гарах байсан даа… Гэхдээ даанч тэднийг цуглуулж болохгүй, тэд бүр мөсөн үгүй болсон… Ингэж бодохоор аймар санагддаг юм. Хором бүр асар их зүйл хийж бүтээх потенциал хадгалдаг ч, тэр бүрийг чи хэзээ ч ашиглаж чадахгүй гэдгийг мэдрэх чамд аймаар санагддаггүй гэж үү? Бодоод байх нь ээ, би дэндүү сентиментал юм аа… пост-модернизм, панк рокын үед амьдрах ёсгүй байж. 18-р зууны Европын сэхээтэн айлд төрсөн бол балай авахгүй юу. Вивальди сонсоод л… даанч Вивальдигаас илүү панк рок нь надаа ойрхон байдаг нь харамсалтай. Иймэрхүү үед би өөртөө орон гэргүй гүйлгачин мэт санагддаг юм…

I’ve just reread Marx’s 1844 Manuscripts… The part on estranged labor and alienation is brilliant. It’s weird, I tend to have a revelation of some sorts everytime I read Marx. I remember the first time I ever read some of his work. I was on the subway, trying to pass time until my stop… I had just bought the Marx and Engels reader for class, and I was flipping through its pages when I randomly happened to stumble upon the Communist Manifesto. Right then and there I was blown away by the enermous power of his words – “The proletarians have nothing to lose but their chains. They have a world to win” – I was ready to storm out of the subway car to start conquering the world… Marx is a profoundly powerful writer (I can totally understand why some people are so passionate about his theory).

Anyway, back to the 1844 Manuscripts… Human beings are the only conscious species on this planet, and man can realize his true potential and become truly free only through a conscious awareness of his life activity. When a man performs menial labor with the sole purpose of making ends meet, he is not free because he cannot see his work as a satisfaction of a need in itself. We are only free when we derive pleasure from our activities, when we consciously enjoy the work we do. However, I am pretty sure that 90% of the labor force in a modern society do not see their jobs as satisfying a certain intrinsically personal need. Rather, most of us work in order to get paid – quite too often, a job is only a means to an end. Marx would say that we are not genuinely free if we spend most of our lives working merely to receive a paycheck. Communism was supposed to give people freedom in this larger sense. However, it is obvious that communism as we know it came a little too prematurely – the economic foundation, which would allow every man to pursue his interests, did not exist (nor does it exist now). A communist utopia in the Marxist sense would be only possible if technological progress advances to such a degree that men would not need to work for subsistence. In other words, if all of our primary needs can be met without us having to work insane hours, then we can devote our time to higher goals of promoting the life activities of our species being. It sounds like a sci-fi fantasy, where you get an extremely advanced society, where nobody has to work and people in white robes just float around and philosophize. I’d like that.

it’s not like we humans are something out of nature’s order. as normal beasts do, we also have to breed, fight etc. the trouble comes in when that becomes too easy for us. so what to do when there’s nothing to be done? right, have fun, tell a tale, entertain yourself. it happens that the tale of our species is about… fighting and breeding. to do that you need a specific tale, your own one, which is your own, and not of some other dude’s. you call it god, and worship it, live by it and die for it.

Монголчууд бид сонин улс шуу… Ямар ч найдваргүй юм нь дээр хэт оптимист зан гаргадаг мөртлөө зарим тохиолдолд дэндүү пессимист загнах юм. Өөрсдийн түүхэндээ хандаж байгаа байдал нь ч яг ийм.

Манж улсад дарлуулсан түүхээ Монголчууд ярих ямар дуртай гээч? Юм л бол бид Манжид тэгж дарлуулаад, ингэж эзлэгдээд гээд л дайрчихна. Арван жилийн түүхийн хичээл нь боолчлогдож, эзлэгдэж байсан явдлаар дүүрэн. Гэтэл бусад улсууд яадаг билээ? Оросууд гэхэд л хоёр зуун жил Монголын хараат явснаа арван жилийн түүхийн сурах бичигдээ хоёрхон мөр дотор дурьдаад л өнгөрч байх жишээтэй. “Өмнөд зүгээс варвар Монголчууд дайрсан боловч баатарлаг Оросын ард түмэн Куликово поле-гийн байлдаанд тэднийг цөм цохиж, нутаг буцаасан билээ” гээд л хоёр зуун жилийн түүхийг хоромхон зуур алгасчихна. Хятадууд ч мөн адил… Хятадыг эзэлсэн Монголын их хааныг өөрийн хаан болгоод л бичээд байна. Гэтэл бид гадныханд дарлагдаж доромжлуулснаа яриад л байдаг… Манжид дарлуулснаа ярихын оронд дэлхийг атгаж явснаа ярьмаар байх юм…

Түүх хэзээ ч 100% objective байж чадахгүй… түүхийг гуйвуулж болно, түүхийг ашиглаж болно. Харин түүнд ашиглуулчихгүйхэн шиг л явбал болох нь тэр…

blogs are supposed to be private things, diaries that the whole world can see… a place where the private and the public merge in a weird exhibitionist-voyeuristic fashion. so why not write about myself?

my self… where do i begin? you know, i used to know my self, i used to know who i was, i used to be confident… now i am not so sure… i want to be able to write, i want to be able to create, i want to be able to be new… are people different? does one go through the same experiences as everyone else? does this banana taste the same to you? can one be unique? can i write? can i create? can i be new? there are so many questions i have, but no answers… i used to think i had all the answers. now i guess i should be grateful that i at least have questions left.

as one gets older, one becomes more cynical… i’ve lost the cheerful idealism of my youth (why am i talking about my youth? i am only 22… this should be my youth! i am not a 75 year old wasp-y old man – this is not my sentence at all… then again i refuse to erase it because then i will end up editing everything i wrote all over again). you see, i can’t write. i’ve become forgetful, i’ve become unimpressionable, i’ve become lazy. not that i wasn’t lazy before, it’s just now my laziness has become institutionalized like all things, and i pass my days and nights in a lazy haze of unfinished thoughts and unasked questions. it is easy to go through life like this, no pressure at all. you go do what you gotta do, you learn what they tell you to learn, you submit your generic papers, you get your grades curved up… it’s an easy life. there is really no need to rant here like a psychotic bitch. maybe i should really consider counseling, maybe i should have them tell me what i feel, so that i wouldn’t have to sit here by myself at 5 am in the morning, wondering where to go from here… where do i go from here?

you know, at the end of the day everyone is just plain lonely. one is born alone and one dies alone… if i don’t know what the fuck is going on in your head, how can i be there for you? people lead weird lives… mine is not as weird as yours. at least i know that i will always be alone… and you console yourself with sentimental emotions, which do not amount to anything really. now that i’ve thought of it, that is a good starting point: loneliness.

to define myself, i have to relinquish all my worldly associations, i have to pretend i’m utterly alone in this universe. perhaps this is what buddha did when he sat underneath that tree for i forget how many days. alone. aaaah, one can never be alone… i hear my neighbor’s alarm clock go off. shut that thing up, would you? whoever sets their alarm at 5 am? bizarre people in a bizarre world… anyway, back to the alone-ness… loneliness is not a good word for it since it has such a negative connotation for most people… why does society consider being lonely a bad thing? why do most people say that they are afraid of loneliness the most? it would be good to be perfectly alone… no distractions, no obligations, no expectations, no baggage… i’m tired of baggage… i’ve been lugging it all my life. hold on, would that mean that i would have to forget my past? what is my past? many different faces, places, cases, vases, traces, paces… it gets absurd after a while. why remember then? memory is man’s worst enemy. remember reading that borges story about a man, who could remember everything? remember, remember… funny, huh? don’t remember, forget everything. tabula rasa. why am i even writing about myself?