Нойр хүрэхгүй байхаар нь далийж янзан бүрийн сонин сэтгүүл харж суусан биш нэг сонирхолтой зүйл олж уншив. Сүүлийн арван хэдэн сар Хятадад “Wolf totem” хэмээх ном бестселлер болоод баллаж байгаа гэнээ, одоогийн байдлаар сая гаруй хувь зарагдаад байгаа юм байх. Уг зохиолыг жинхэнэ нэрээ нууцалж, Jiang Rong хэмээх нууц нэрээр бичих болсон Бээжингийн нэгэн их сургуулийн профессор туурвисан байна.
Зохиолын үйл явдал Соёлын хувьсгалын үеийн Өвөр Монголд өрнөх бөгөөд Бээжингийн нэгэн залуу тэнд ажиллаж амьдрахаар очих аж. Тэр аажмаар Монголчуудын нүүдэлчин соёлтой, ялангуяа Бөртэ чоны домогтой танилцаж, улмаар Монголын талд хүмүүс, чоно хоёрын хооронд маш чухал харьцаа оршдогийг мэдэрдэг нь зохиолын үндсэн зангилаа болжээ. Монгол малчид чоныг Тэнгэр заяатай хэмээн хайрлаж, түүнийг хүмүүст байх ёстой бүхий л эрхэм зан чанарыг агуулсан ариун амьтан хэмээн шүтдэг талаар энэхүү зохиол өгүүлсэн байна. Тал нутагт хүний дайтай явахын тулд чоно мэт хурц ухаантай, үнэнч, эрэмгий, дайчин, бие даасан, нийтийн төлөө өөрийгөө золиослох чадвартай байх ёстой байдаг тул Монголчууд агуу явсан хэмээн зохиолч хүүрнэжээ. Тэрээр чоныг шүтэж ирсэн нүүдэлчин Монголчуудтай Кунзийн сургаалд баригдсан тариаланч Хятадуудыг харьцуулахдаа Хятад үндэстнийг хоньтой зүйрлэсэн нь сонирхолтой санагдлаа.
Чоно эрх чөлөөт амьтан бол хонь ямагт туугдаж, маллуулж явдаг. Тийм ч учраас Хятадын ард түмэн өнөөг болтол дарлуулсаар ирсэн ухааны юм ярих гээд байх шиг… Ямар ч байсан чоно шиг дайчин байж л амжилт олно гэсэн үзлийг гаргаж ирсэн энэхүү зохиол Хятадын бизнесчдэд асар таалагдсан юм байх. Уул нь энэ ном улс төрийн хувьд хальт асуудалтай баймаар юм, гэхдээ учиргүй сая гаруй хувь зарагдаад байхыг бодоход Хятадын Засгийн Газар санаа зовох шаардлагагүй гэж үзсэн юм байлгүй. Гэхдээ зохиолч нэрээ нууцалсныг бодоход бас ч гэж тийм аюулгүй байгаагүй бололтой.
Тус зохиолыг Англи хэлнээ хөрвүүлэх эрхийг Penguin $100,000-аар авсан бөгөөд Англи орчуулга нь 2007 онд хэвлэгдэх юм байна. Мөн “Lord of the rings”-ын найруулагч Peter Jackson үүнээс сэдэвлэсэн кино хийх санаатай байгаа гэнэ.
Монголчууд бид домог ихтэй ард түмэн мөртлөө даанч түүнийгээ өөрсдөө ашиглаж чадахгүй юм даа… Уул нь бидэнд иймэрхүү итгэл үнэмшил бадраасан зохиол хэрэгтэй санагдах юм… Хэдий тэр шал өөр зорилго агуулж бичсэн ч, хэн нэгэн Хятад хүн л бидний өмнөөс ийм зүйл бичих ёстой байсан юм байх даа… За, за бүр далийхаасаа өмнө унтаж үзья, :D… Good night, people.
55 Comments
?????? ?
???????????? ?????? ???????? ?????????????? ???????????????????? ?????????????? ???
Jagie, chamtai uneheer sanal neg baina. Mongolchuud bid oorsdoo zondoo baharhah, sonirhuulah zuiltei bolovch urgelj hen negen hariin humuus bidnii tuhai bicheed, kino hiigeed mongo olchih um. “Crying camel” documentary made by Italians, zondoo nomnuud about Mongolia written by foreigners. Maybe we just don’t care about ourselves so others care for us?!
Gadaadchuud mongoliin tuhai buteelduudiig gadnii nudeer haraad shineleg zuil olja haraad gadnaasani setgeed hiigeed baina. Harin Mongolchuud maani nuhtsul baidaldaa daschaad dotroosoo setgeed baigaam bolu? Mongolchuudiin dotroosoo setgesen buteeluud gadaaduudad tiim ih oirhon huleen avagdahgui l bolu.
za za nygtlal muutai um yarichilaa, yavj hicheeldee orii.
Jiang Rong interview – Ene unuu zohiogchiinh ni NYTimes-d ugsun yariltslaga.
Kekeke, one million bol yurduu l legally printed copy-niih ni too gene ee. Harin hulgaigaar bol bur six million orchim zaragdsan gej avchiina. Olj unshmaar sanagdchihlaa 😛
?????
shine zyil bish yum shigl baina, er ni hendch iim bodol orj irdeg, mongolchuud chono shig, hyataduud honi shig geh meteer, gevch byhel byten oyun uhaant hymyysiig honi gej yzseneer tedniig dutuu ynelj oorsdiigoo demii balai ylger domgond itgyylj, tooroldyylj bui hereg, ih unshigdaj baigaagiin huvid hyataduud bidnees yalgaagyi teneg baigaagiinl shinj, ehneeseel asuudaliig honi, chono iin logic ruu oruulan hyazgaarlah geed baigaa ni bodit baidalaas holdoj, hoyor yndestenii talaar mash buruu dygneltend hyrgene, hyataduud darluuldagtaaa bish harin oor shaltgaanaarl niilj, shavj socalled honi shig amidardag hymyys, harin bidnii huvid bie bienee hyleen zovshoordogyi, het bie daasan olon hymyys gai l bolno doo, bi odoo ingej bichij baigaa mini ooriinhoo helsenii jishee ni bolj baij ch magadgyi..
Nissan Patrol, negees deesh yserdeg buu baihad zahiin durak deed tengertei za jaahan halahleeree altan udam ugsaanii aihtar amitan bolchihno doo gesn…
?????? ????-?
NY-iin neg muzei-d Mongoliin tuuhiin tyhai tavihdaa, hamgiin deed tald ni Chono & Byga gej bicheed, doosh ni zalgyylaad ertnii Mongol haad, tegeed yavsaar baigaad orchin ueiin Mongol yls geed tavichihsan baisan. Nadaa ter ni yerduusuu taalagdaagui. deerees ni hamt uzej baisan hun Mongolchyyd chono byga 2-aas uussen yum yy? gesen chini sonin sanagdaj bilee, Bid choniig shutej bolno, gehdee ychirgui uursdiiguu chononoos uussen gej yarihaaraa hun bish amitan gej baigaa yum shig.
Tiim, chono & buga-s yyssen gehgyi yaasiin gesn…
Yag tegj asyyhaar, tiim gej helmeergui sanagdaj baina lee. Chono, byga 2 chini 4 hololson amitan, bid bol Humuun gesen :). Neeree ergeed sanasan chini Chono & Byga gej bicheegui, chono byga 2-iin zyrgiig tavichihsan baisan. Neeh evgui saaral chono zogsoj baisan sanagdana. Tegeed chono byga 2 “yu yagaad” mongol hun turnu?? kinda degrading to ourselves.
Chono buga hoyr bish, deed tengerees zayaat Borte Chono, Goo Maral gedeg hymyys shyy dee. Amitanguud hamaa baihgyi ug n, tegeed tailbarlachihgyi yu.
La-???? ???
Of course, minii hyvid bol Burte Chono & Byga 2 zugeer l totem.
Harin Natural History Museum in NYC, delhiin bysad undestnuudiin tuuhiig aytaihan uzuulchihsen hernee, Mongolia gesen section-d Chono Byga 2-iin zyrgiig taviad ter ni yavsaar Mongolchyyd uusch baigaagaar uzuulsen bsan. Tend ni ene bol zugeer totem or myth yum baigaan gej bicheegui baisan sanagdana!(?) Yag l unen tuuh uzuulj baigaa yum shig tavisan bsan. Uzej baigaa baga nasnii huuhduud bol tiim l oilgolttoi boloh baih gej sanaa zovsiin.
USA-d garuudiin diilenh mass jaahan dongio sanagdsan. Tednii neg ni baisiin boluu??
baharhuulj sonirhuulah zuiltei…. yu gedeg bilee ireeduigeeree baharhah yumgui ard tumen ongorson ueree baharhaj setgelee zogoodog gedeg unen dee… ongorson ued l sain saihan yum ni uldej hozorch dee… gesenees niitiin toloo setgelgee chonond ch mongolchuudad ch bhgui shuu… ter hesegiig manai hujaa bichihdee jaahan daliizan bsan bololtoi… esuul jaagie daliilgachihav uu? gesen… : )
gehdee mani er mongolchuudiig sain meddeggui bsiim shigee… manius ch chononoos door amitad sh dee… diilenhi ni gedeg ugiig heleh heregtei bh l daa… : )
???
aimar, chi moraliin elegdeld orson bna. Agyi magyigaas garch irsen yumyy haishaa yum.
mongoliin taliin chononuud surgeeree amidardaggui sh dee… mongoliin gazar nutagt er ni bugd l ami amia hicheej amidardiin bishuu… afrikiin tsoovor chononuud l surgiin zohion baiguulaltai sh dee… : ) Aguigaas garch irsen bol havigui gegeen tsailgan setgeltei bh bsan l daa… : )
setgegdel uldeeh gesen yum bhaar ni l setgegdelee uldeesen sh dee… tegeed ch busdiin bodliig buhirduulagch esvel amia hicheegch setgegdel uldeej ul bolno gesen zaalt bhgui bsiin sh dee… minii ene ooriigoo omgooloh durtai zan yuunaas uudeltei bol… genet bodligshirson hehehe…
Daarin deer davs nemeh gesengyi… Sayahan zuragtaar mongolch erdemten Yurii Kryuchkin-ii yariltslaga-iig yzej suulaa l daa. Mongolchuudiig sportiin talbar deer avch yzehed bagiin toglolt gargah torlyyd deer myaardag ba harin gantsaarchilsan torlyydeer amjilt yzyylseer irsen gedgiig duridsan baisan. Tegeed er ni Mongoliin niigem, ediin zasag uls toriin onoogiin baidliig Ulaanbaatar hotiin zam ba zamiin hodolgoontei haritsuulj yarina lee. Hen ni ch hendee zam tavihgyi, hyndlehgyi, bydyyleg, haraal ursgaj muuhai oriloldson hymyys. Tegeed neg tom bogloo yysdeg. Zam ni onoogiin tyvshind achaalalaa daahgyi bolson havchig, chanargyi zam. Tyynii helsen edgeer ygsiig sonsood daatstai ynenii huvi baigaag huvidaa zovshoorsoniig nuuh yun…
???????
???
Ug dygneltiig byh hot/ulsad “ajillana” gej oilgoj bolohgyi baih l daa. NY-d traffic-iin dunduur bicycle unaad yavahad bolomjiin yum shigee, china-d ch adil (za ochij yzsen gazaruudaa l duridlaa :)). Harin manaid bol dohio zangaagyi gar hajuugaas orj ireed nyalaad hayachihna biz…Kryuchkinii heleh gesen zyil bol Mongol hymyys bienee hyndleh, tetgeh tuslah tal deer maruuhan boljee gedgiig duridsan gej bi oilgoj bna. Bagiin togloltiin huvid yag ynen iim tsoohyylee baij yaaj hogjih yum!? Olon boltol hyleeh esvel odoo baigaagaa ashiglah? hayaand Beijing Olymp ireed baidag (chinii heldegeer daliiv). Tom nuuriin jijig jaraahai baihaar jijig nuuriin tom jaraahai bai gej yg baidag daa. Footbal ch ugaasaa hyn ihtei, hogjiltei, horongotei ulsiin naadgai l daa. Ene tal deer sanal neg.
???
he heh… oilgosiin bol oor jisheegeer yaah gesniin gesn.
Manai hed medkyiee, ovdogooroo nugalardaggyi heden garuud gyildeel baidiin. Sayanii bols asian games deer Sharavaa tergyytei heden nuhud ochij toosoo govyylchiheed irseen. Arvin gishyynii bandi bagiig baahan alsan. Namhan (holbogch yumuu getel ygyi), udaan, “gol”-gyi deeree “amiaa”, muugaa medehgyi dasgaljuulagchiin oodoos hederlene. Za gants ter ch bish busad ni ch yalgaagyi yum bilee. Sagsan bombog gedeg ug ni hyn ba bombognii hurdnii zoroonoos toglolt gargah yavdal bizdee, getel manaihan oodoos ni darj ch baisan chichreel sambarluugaa. Yooo baahan daliiv. Manaihnii sags neg iimerhyy. Harin darj baihad ni chichreel garaad irvel choloot buh deer onoo aldahgyi baij boloh l yum gesn heheh.
???
???? ?
???
?????? ???
Hailuulj, hataaj davtaagyi tomoriig hutga hemeeh ni ynend yl niitseh busuu? Amjilt gargadaggyi uls bishgyi bishgyi…
Ene chini Mongol and chono gej ehelsen bus asssssar daliisan bnashd (yes Jagie style gesn :-)) Halit armwrestling sonirhdog gar baihgyi beez, bi huvidaa shohoorhdog l yum.
2010 ?????? ???????
Ketsyy shyy, ketsyy. Moriitsood mongoliin tald taviad, Mongol hojih tohioldold (gants togloltiin huvid) yun Bloomberg bolno doo gesn heheh. Neg ygeer no chance guys.
Thanks, glad to be back 🙂
Chono chin ug n ihenhdee gantsaaraa agnadag amitan yum aa. Ovol l tsuglarch ger byliin asuudlaa shiidehdee syreg boldog. Gehdee minii bodloor hymyys haanah ch bai choniig duuraih yamar ch shaardlagagyi, oorsdoo sarmagchin yum baij. Chononuud gev genet sarmagching duuraigaad unaval myarna bizdee hehe.
Gesnees, hujaa nar 6 km zamiig 3 say dollaraar barilaa geed suuj baih yum. Tiim l ynetei gardag yum baihdaa? Medee
Going back to Mongoliin zamiin hodolgoonii talaar. Minii bodloor haa saigui l traffic bol hetsuu shuu dee. Zarim orond tsagdaa, huuli ni uilchildeg humuus tuuniigee dagaj morddog bolohoor arai l deer. Mongold bol tsagdaa ticket ogno gej baihgui, zamiin duremee medehgui esvel zamiin temdeguud ni todorhoigui g.m-s boldog bolovuu. Deerh ni zambaraagui bol doorh ni holoo olohgui gedeg biluu.
?????????????????????
2010 ?????? ?????????????????
???
Mongolchuudiig egoist, ev negdelgui gehed neg l sonin baina. Nuudelchid maani urgelj hot ailuudaaraa buuj, urgelj hamtdaa ajillaj, amdarch irsen busuu. Neg ail ni nuuh, esgii hiih g.m-s ogsuuleed jijig ajlaa hurtel hot ailaaraa hamtarch hiideg shuudee. Hot suuringiin humuus bol medeej oor l baih. Mongolchuud hiimortoi amtadiig urgelj deedelj irsen, jishee ni mori, chono geed. Gelee geed tednii zan aranshing ni bas avdag gevel denduu tuilshruulj baina. India-d uheriig, Sri-lankad sarmagching g.m deedeldeg, ihevchlen religous uudnees.
???????? ?????????
????????????, ???
hehehe bagiin sport hogjuulhed hun am nooz bololtsoo ih bh heregteim uu? jagiegiin helseneer… tegvel Litviig har hun am ni manaih shig ediin zasgiin hogjil ch neg ih bish… gehdee sagsaar delhiid anutai l uzdeg ulsuudiin neg sh dee… socceroor ch muugui europiin avargad orolzdog… bas ter sloveniin shigshee orosiig delhiin avargaas multalchlaa sh dee… bas l mongoloos neg ih davuu yumtai uls bish dee… neg ih gutrangi yum bichii ch gej bodsongui bodloo l bichsiin… chi ooroo ch bichsen l bna hyatad hun ochij ochij bidnii tuhai iim nom bicheed bhdaa yahav dee gej ene chini l bhgui yu… neg ih pessimism yarisandaa bish l dee zugeer l chono neg ni negniihee toloo uhej chadhaar niitech bulseg amitad mongolchuud ch gesen tiim uhaanii yum yarihaar chini l sonin sanagdasiin… mongoliin chono ch ter humuus ni ch ter amia hicheegchid sh dee… : )
?????????? ?????????? ???
yooh minii bichsen sonin bish bgaa talaar jaagie sanuulsaar btal asar urt yum bichiv… ehehehe… ene zoruud zan ch bas mongol hunii zan shig bgaam gesenhhehee…. gesenees neeree mongoliin undesniii sportuudiig ajiglah yum bol dandaa ganz hunii sportuud bdag ni ih sonion hehehe… eriin gurvan naadmaas ogsuuleed… : ) tsuu hayah chini yu bilee team sport biluu? gesen ahahaha….
Pheew…Aimar, chinii urt bichlegiig unshiv. Chinii oilgolt chini mash daliilttai umaa, minii bodloor. Mongoliin ard tumen busad hun torlhtonoos yalgagdah um eroos ch baihgui, ooriin gesen zan zanshil soyoltoi, bas naharhah ch umtai iim l neg oron.
Chinese, Japanese, Korean, Lao, Vietnam, Uzbek, Uigar, g.m even American Indian hurtel Mongoloid race-s uussen ni odoo ueiin shinjleh uhaanaar notlogdson um. Tegeed ch ter ued tsag agaaar baigali delhii ih oor baisniig sanuulah yun.
Nayn jil mal adguulsan garuud…gevel uund Manjiin darlaliin dorhi 200 jil ih tom uureg guitsetgesen um. Mongoliin haadad todorhoi autonom ogson bolovch mongoliig buren tusgaarlaj, homorson togoonii dotorh shig tsoojilj, delhiin soyoloos tusgaarlasan um. Manj sanaa gej…
Chinges haan torgon zamiig baiguulj, europ asia-g anh udaagaa holbosnooroo great bussinesman baisan.
Zalhuural, amia hicheeh…Malchid maani ogloon narnaas udshiin buriig boltol ajilladag um shuudee. Hamgiin hamtach humuus chini Mongolchuud baigaa um. Dem demendee, dees erchindee gej ug ch bii.
yagad zalhuu, amia hicheesen bolchihvoo geed baigaa yumu?nuudliin soyolos l bolson baih.
amidralas ih yum shaardaj husj baigaaguitei holbootoi baih.bayalag hurimtluulj urlaj buteeh hereggui, nuuhed saad teer bolno. za tgd hajuud baiga hyatdudig deeremdehed zovlongui hussen yuma olchihno.
tovchhondoo aimar in bichsen aimaar urt post toi sanal neg bainaa. gehdee medeej odoo ingej muu muuhiagaa yarij baisnii orond uuniigee oorchloh talaar yarih n chuhal.ugiin iim yum chin iim l baih bolno geed prejiduce deed baival yaj oorchlogodoh bilee.
amidrah hev mayag shashin shutleg 2 l undestnii niitleg torhiig todorhoilod baih shig. odoo mgl d nuudellej amidardag n heden huvi bilee,jaahan oodrog temceh husel ermelzeltei l baimaar baina.
amia boddog n chonotoi medeej holboogui haha:P
???????
Gol morond hirtei huvtsasaa ugaasan baihul Baya Tojo nariin heniig yl hargalzan har tolgoig ni taschin hayasugai (Ih Zasag huuliin 124-r angi, 3-r zyil gesn heheh).
Aimar Chingisiin omnoh yeiig eronhiidoo bichsen shinjtei. Ene olon evgyi Baya Tojo nariig negtgen barihiin tuld harin ch changa hatuu huuli yilchilj, ted tyynig dagaj baisan met…
Aravt, Zuut, Myangat-iin zohion baiguulaltiig harah avaas neg ni niitiin toloo niit ni negiin toloo zarchim yilchilj baisaniig oilgoh buizaa.
Jiliin 4-n ulirald ers tes, eh gazariin uur amisgaltai nutagt mal aj ahuig erhleh ni zalhuu hynii ajil ogtoos bish gedgiig heleh ilyyts met.
Ingeed yariaad baival manaih ug ni goyo goyo yum ihtei l dee. Gagtshyy erh medeliin shunal ni Mongol tymniig doroituulsan bolgoo (Chingis haanii yr, ach nariin hoorondiin temtsel). Hyatad uls Manjiin zasaglaliig unagahdaa heel hahuuliig tylhyy hereglesen yavdal baih ba ene zarchim odgoo Mongol ulsad yilchilj baigaag duridah ni ilyyts met.
Toriin ordonooos SHILEGT medeellee gesn kekek…
Oh? i guess we (???) got a good deal then.
???